اسطوقدوس

اسطوخُودّوس

نام فارسی: اسطوخودوس

نام عربی: الانِسُ الارواح

نام اردو: اسطوخدوس

نام انگلیسی:       True Lavender

نام علمی: Lavandula Angustifolia از خانواده Lamiaceae

نام های دیگر: اسطوقدوس، الضُرم

ماهیت: اسطوخودوس گل گیاهی چند ساله است که ارتفاع آن به یک متر می رسد.

ساقه های این گیاه، متراکم اند و ساقه اصلی اش چوبی است.ساقه های گیاه اسطوخدوس کمی کرک دارند و سطح مقطع شان دایره ای شکل است.

برگ های اسطوخدوس،کشیده،باریک،کوچک،گوشتی،خوش بو و به حالتی گویی غبارآلودند؛ همچنین برگ ها سبز مات، مایل به نقره ای و کمی کرک دارند.

گل های گیاه اسطوخدوس،کوچک و صورتی هستند و به صورت سنبله ای در انتهای ساقه ها می رویند؛هر گل،پنج گلبرگ بیضی وکوچک دارد.

کاسبرگ گل های گیاه اسطوخدوس،بنفش است.گل برخی از گونه های اسطوخدوس،آبی یا سفید است.

تخم گیاه اسطوخدوس،کوچک،بیضی گون،کمی کشیده وقهوه ای تیره با رایحه ای تند و غلیظ  وطعمی بسیار تلخ است.

تشابه و تقلب:برگ ها، ساقه ها و حالت کلی گیاه اسطوخدوس به گیاه رزماری بسیار شباهت دارد.

محل رویش: هند،پاکستان،هیمالیا،بوتان،نپال،ایتالیا،اسپانیا و ایران.

کاشت،داشت وبرداشت: تکثیر گیاه اسطوخدوس از راه کاشت قطعات ریشه گیاه وحشی آن در زمین زراعی،با قلمه زدن شاخه های جوان نیمه چوبی،خوابانیدن یا کاشت دانه های گیاه صورت می گیرد. برای تکثیر گیاه از راه کاشت دانه،دانه ها را در آذر ماه در خزانه می کارند و بهار،گیاه چند برگ را به مزرعه منتقل می کنند.

اجزای مورد استفاده و مشتقات: برگ،گل،روغن گل و عرق گل.

مواد تشکیل دهنده: برگ های گیاه اسطوخدوس حدود ۳۱٪درصد اسانس روغنی فرار دارد که حاوی کتون،سینئول و الکل لینالول است.

طبیعت: درجه اول گرم و درجه دوم خشک.

نفع خاص: تنقیه و تقویت مغز.

افعال و خواص: اسطوخدوس مقوی اعصاب،مقوی حافظه،مقوی قلب،مقوی معده،مقوی بدن،مفرح،آرام بخش مسکن اعصاب،مفتح سدد،مسهل بلغم وسودا،معرق،ضد میکروب قوی،آنتی باکتریال قوی،ضد انگل،محلل،جالی و مدر خفیف است.

عرق اسطوخدوس،مقوی اعصاب،آرام بخش،مقوی بدن،ضد عفونی کننده،منوم خفیف و مدر خفیف است. عطر اسطوخدوس،منوم و مخدر است.

اسطوخدوس به درمان صرع،تشنج،فراموشی،وسواس،مالیخولیای سرد،بیماری های عصبی،لقوه رعشه،بیماری های تنفسی،بیماری های سینه،آسم،سیاه سرفه،سرفه شدید،سرماخوردگی،فلج،دردمفاصل،درد عضلات،ضعف عضلات،رماتیسم،استرخا ،استسقا کبدی،ورم کبد،بیماری های طحال،ورم کلیه،عفونت بدن،سرگیجه،سردرد،نفخ، قولنج و بیماری های مجاری ادراری کمک می کند.

بیشترین تاثیراسطوخدوس روی مغز و اعصاب بوده  ودر درمان بیماری های مغز و اعصاب بی بدیل است؛همچنین اسطوخدوس اخلاط فاسده را از بدن، به ویژه از مغز،سینه و دستگاه تنفسی خارج کرده،قلب را از سودا پاک می کند،ترشحات رحم را از بین می برد و فشار خون را کاهش می دهد.

خوردن اسطوخدوس با عسل ذهن را تقویت می کند.فرزجه جوشانده اسطوخدوس،ترشحات زنانه را از بین می برد ورحم را از میکروب های عفونی پاک می کند.

عرق اسطوخدوس به درمان بیماری های عصبی،تشنج،صرع،آسم،سرفه،برونشیت،زکام،تب،نفخ واسهال کمک می کند.

عطر اسطوخدوس برای سردرد وزکام بسیار نافع است.

مقدار مصرف:پنج تا هشت ماشه.

مضرات:صفراوی مزاجان.

مصلحات وتدابیر:شربت لیموترش،سکنجبین.

بدل:زوفا برای سینه،افتیمون وبادرنجویه برایتنقیه مواد سوداوی.

منابع:

دایره المعارف طب سنتی علم الادویه(مفردات)سیدمحمدعلی سید نظری

مخزن الادویه 

تحفه حکیم مومن

قانون فی الطب،ابوعلی سینا

و.....